Ίσως στον 22ο αιώνα να έρθει και στα μέρη μας ο Διαφωτισμός...

Ο Αλ. Τσίπρας κι ο Ιερώνυμος πέτυχαν μια win win εμπορική συμφωνία με πολιτική ουρά: ο πρωθυπουργός μπορεί να ισχυρίζεται πως τακτοποιεί ζητήματα που καμία άλλη κυβέρνηση στο παρελθόν δεν άγγιξε κι ο αρχιεπίσκοπος πως επιλύει εξωδικαστικά εκκρεμότητες που διαφορετικά θα κατάληγαν σε μακροχρόνιες δικαστικές διενέξεις με αμφίβολα αποτελέσματα. Κι όπως σε κάθε εμπορική συμφωνία όπου αξιωματικά ο σκοπός είναι το κέρδος η Αριστερά και η χριστιανοσύνη δεν έχουν καμία σχέση ώστε να πρέπει να εμπλέκεται το όνομά τους στη μικροκομματική αντιπαράθεση...

Δεν έχω αμφιβολία πως ο μακαρίτης Χριστόδουλος δεν θα προχωρούσε σε οποιαδήποτε συμφωνία με μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Στη δική του σκοταδιστική αντίληψη, άλλωστε, ακόμα κι ο Κ. Σημίτης έμοιαζε με τον Τσε Γκεβάρα.

Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι ο Ιερώνυμος δεν υπερασπίστηκε τα συμφέροντα της εκκλησίας και των τραγοπαπάδων της πολύ επιτυχημένα. Πέτυχε, άλλωστε, το κυριότερο, να μην προχωρήσουμε ούτε αυτήν τη φορά στο διαχωρισμό κράτους- εκκλησίας, πέρα από κάποιες μικροαλλαγές για να μπορεί να λέει η κυβέρνηση στο αριστερό της ακροατήριο πως δεν το πρόδωσε...

Όλη αυτή η ιστορία, ωστόσο, αποδεικνύει για μια ακόμα φορά πόσα άλματα πρέπει να κάνει η Ελλάδα για να προσεγγίσει τον 21ο αιώνα. Την ίδια στιγμή που υπερηφανευόμαστε για το ότι είμαστε η μήτρα τού δυτικού πολιτισμού αρνούμαστε ακόμα το Διαφωτισμό κι ασπαζόμαστε αντιλήψεις και νοοτροπίες που έρχονται από προηγούμενους αιώνες, τις οποίες βαφτίζουμε παράδοση για να κρύβουμε την οπισθοδρομικότητά μας...

Φυσικά και είναι ζητούμενο να προσεγγίσουμε έστω το ΑΕΠ των πιο πλούσιων κρατών τής Ευρώπης. Είναι, όμως, πιο επείγον να δομήσουμε παραλλήλως και μια φιλελεύθερη με την έννοια του πλήρους σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων κι άρα ουδετερόθρησκη πολιτεία όπου δεν θα συνεδριάζουν μερικοί ρασοφόροι για να αποφασίζουν πώς θα νομοθετεί η νομίμως εκλεγμένη κυβέρνηση και το νομίμως εκλεγμένο Κοινοβούλιο...

Το Πολυτεχνείο ζει... δυστυχώς

"Δεν υπάρχουν ιδέες, υπάρχουν μονάχα άνθρωποι που κουβαλούν τις ιδέες κι αυτές παίρνουν το μπόι τού ανθρώπου που τις κουβαλάει", έγραφε ο Νίκος Καζαντζάκης στους "Αδερφοφάδες", ένα αριστούργημά του το οποίο δεν είναι τυχαίο πως δεν είναι από τα πιο γνωστά του μυθιστορήματα αφού δεν περιποιεί τιμή σε κανέναν, ούτε στους δεξιούς ούτε στους Αριστερούς. Το θυμήθηκα με αφορμή την επέτειο του Πολυτεχνείου και τη δίκαιη αναρώτηση αν θα πρέπει να τιμάμε μαζί με τους νεκρούς- οι οποίοι κέρδισαν την θέση τους στην Ιστορία τη στιγμή που ξεψυχούσαν για ανώτερα ιδανικά από τη δική τους δόξα- και τους ζωντανούς που συμμετείχαν στην εξέγερση του 1973 και πολλοί από αυτούς ανταμείφθηκαν πλουσιοπάροχα στη συνέχεια του βίου τους για την επαναστατημένη νιότη τους...

Τους πρώτους έξι μήνες τού 2015 υπήρχε η έντονη αίσθηση πως ζούσαμε το τέλος τής μεταπολίτευσης- με τα καλά και τα άσχημά της- και την έναρξη μιας νέας εποχής. Ο ΣΥΡΙΖΑ κι ο Αλ. Τσίπρας έμοιαζαν ικανοί να βάλουν στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας όχι μόνο το ΠΑΣΟΚ, αλλά και τη ΝΔ, μαζί με το σύστημα εξουσίας τής τελευταίας σαραντακονταετίας...

Τα γεγονότα που ακολούθησαν, ωστόσο, έθεσαν τέλος και σε αυτήν την ψευδαίσθηση, με μία ακόμα σοβαρή ένδειξη να είναι η προσφάτως προωθούμενη μετριοπαθής Συνταγματική Αναθεώρηση. Προφανώς η μνημονιακή περίοδος άφησε το αποτύπωμά της και στην πολιτική σκηνή, μόνο που σε καμία περίπτωση οι διαφορές τού 2018 με το 2010 δεν είναι τόσο μεγάλες όσο του 1974 με το 1967...

Τα παλιά κόμματα εξακολουθούν να υπάρχουν- άλλα αποδυναμωμένα κι άλλα ενδυναμωμένα-, το πολίτευμα δεν έχει αλλάξει και η εμβάθυνση της δημοκρατίας μοιάζει να περιορίζεται σε μια φιλοσοφική συζήτηση γύρω από τα λαϊκά δημοψηφίσματα. Με λίγα λόγια, το πνεύμα τής γενιάς τού Πολυτεχνείου συνεχίζει να κυριαρχεί, έστω κι αν είναι σήμερα τα παιδιά και τα εγγόνια της που κάνουν κουμάντο. 

Αν εκτιμήσουμε πως αυτό σημαίνει εμπέδωση των δημοκρατικών θεσμών, προφανώς και είναι ευλογία. Αν, όμως, δεν αντιληφθούμε ότι η χρεοκοπία έφτασε κυρίως εξαιτίας τής πολιτικής παρακμής, τότε θα έπρεπε μάλλον να ανησυχούμε πιο πολύ για το ότι το Πολυτεχνείο ακόμα ζει...

Προσωρινοί ένοικοι της εξουσίας, πρώην και νυν...

Ο σοβαρότερος λόγος για τον οποίο δεν θα ήθελα να ασχοληθώ με την επαγγελματική πολιτική είναι ότι κάποια στιγμή, νωρίτερα ή αργότερα, σε κάνει πρώην. Και το ακόμα χειρότερο είναι πως σε κάνει να πιστεύεις ότι επειδή διετέλεσες σε κάποιο υψηλό αξίωμα έχεις το δικαίωμα να κατηγορείς δίχως, όμως, να απολογείσαι. Οι τραπεζικοί λογαριασμοί τού Κ. Σημίτη θα έπρεπε να έχουν ανοίξει εδώ και χρόνια, από τότε δηλαδή που άρχισε να επιβεβαιώνεται ότι την περιλάλητη οκταετία τού επίπλαστου εκσυγχρονισμού οι πρωτεργάτες του είχαν ορμήσει με χέρια και με ποδιά στο μεγάλο βαρέλι με το μέλι...

Μπορεί ο αρχιερέας τής διαπλοκής να θεωρεί τον εαυτό του μόνιμο ένοικο της εξουσίας επειδή κυβέρνησε την Ελλάδα οκτώ χρόνια και νωρίτερα ήταν υπουργός. Την ίδια, ωστόσο, καθεστωτική αντίληψη έχουν κι αρκετοί από τους σημερινούς περιστασιακούς ένοικους, οι οποίοι επίσης λειτουργούν σαν να είναι προορισμένοι να κυβερνήσουν για πάντα.

Γι' αυτό κι επενδύουν στη σκανδαλολογία, η οποία όμως μπορεί να τους γυρίσει μπούμερανγκ αν αποκαλυφθεί ότι κι εκείνοι έχουν λερωμένη τη φωλιά τους, όπως ενδεχομένως στην υπόθεση ΔΕΠΑ. Όπως κι αν έχει, ο πολιτικός λόγος υποβιβάζεται όταν μετατρέπεται σε αρένα επίδειξης ηθικών πλεονεκτημάτων που ίσως να ισχύουν ίσως κι όχι...

Η δημοκρατία κινδυνεύει σε ευρωπαϊκό επίπεδο, κυρίως από την άνοδο του ακροδεξιού, μισαλλόδοξου εθνικισμού. Γι' αυτό και οι Σοσιαλιστές, η Αριστερά και οι Πράσινοι οφείλουν να συμπτύξουν κοινό μέτωπο ενόψει των ευρωεκλογών αν δεν θέλουν να βρεθούν μπροστά στο ενδεχόμενο επόμενος πρόεδρος της Κομισιόν να είναι ο Μ. Βέμπερ ή ο Μ. Σαλβίνι...

Στην Ελλάδα, όμως, Αλ. Τσίπρας και Φ. Γεννηματά έχουν θέσει ως προτεραιότητά τη δική τους πολιτική επιβίωση, γι' αυτό κι αντί για μέτωπο συμπόρευσης έχουν ανοίξει πόλεμο χαρακωμάτων για να σώσουν οτιδήποτε αν σώζεται από τα δικά τους μαγαζιά. Κι ας ανοίγει το δρόμο αυτή η επιλογή τους όχι μόνο για τον Κ. Μητσοτάκη, αλλά και για την αύξηση της δύναμης των χιμπαντζήδων με τα μαύρα και των λοιπών ακροδεξιών τύπου Κ. Βελόπουλου και Φ. Κρανιδιώτη που φαντασιώνονται βουλευτικά έδρανα...





   

Δεν θα υπήρχαν fake news αν δεν θέλαμε να τα πιστεύουμε...

Είναι επικίνδυνα τα "fake news" για τη δημοκρατία; Φυσικά και είναι, αφού ο πολίτης που δεν είναι σωστά ενημερωμένος δεν είναι και σε θέση να λαμβάνει τις καλύτερες αποφάσεις όσο μορφωμένος και πολιτικώς καταρτισμένος κι αν είναι. Το να ισχυριζόμαστε, ωστόσο, πως για να καταπολεμηθούν οι ψεύτικες ειδήσεις το μέτρο που πρέπει να ληφθεί είναι η αυστηρότερη τιμωρία των δημοσιογράφων που τις γράφουν- λες και ήδη η σχετική νομοθεσία στην Ελλάδα δεν είναι αυστηρή- θυμίζει τη μη λογική τού "πονά χέρι, κόβει χέρι"...

Είναι αυτονόητο, αν και δεν συμβαίνει συχνά στις ημέρες μας, ότι ο επαγγελματίας δημοσιογράφος οφείλει να διασταυρώνει τις πληροφορίες του, ιδίως αυτές που έχουν μεγάλη αξία για το δημόσιο συμφέρον. Μήπως, όμως, και οι καθ' έξη πεπλανημένοι πολίτες δεν επιθυμούν να προσεγγίζουν την αλήθεια όταν διαβάζουν ή ακούν μια είδηση παρά μόνο να επιβεβαιώνουν ήδη βαθιά εγκαταστημένες στο συνειδητό και στο υποσυνείδητό τους πεποιθήσεις;...

Όποιος αντιπαθεί τον Αλ. Τσίπρα είναι πρόθυμος να πιστέψει ότι είναι κι έμμισθος πράκτορας της CIA. Όποιος σιχαίνεται τον Κ. Μητσοτάκη είναι διατεθειμένος να αποδεχθεί ότι έχει δωροδοκηθεί από οποιαδήποτε πολυεθνική έχει δραστηριοποιηθεί στην Ελλάδα...

Δεν θα πρέπει, επίσης, να ξεχνάμε ότι οι εργοδότες των δημοσιογράφων δεν είναι οι εργοδότες που έχει ένας μέσος υπάλληλος. Πρόκειται για ανθρώπους με ισχυρές διασυνδέσεις στα κέντρα λήψης αποφάσεων οι οποίοι, μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιούν τους πολιτικούς σαν μαριονέτες τους. Κι αν δεν με πιστεύετε, ρωτήστε τον Βασίλη Κορκίδη γιατί δεν θα είναι τελικώς υποψήφιος δήμαρχος Πειραιά...

Από την άλλη, ωστόσο, υπάρχει πάντοτε η ατομική βούληση και η συνείδηση στην οποία είναι υπόλογος ο καθένας μας. Κι εκείνοι που ασκούν το δημοσιογραφικό λειτούργημα οφείλουν να γνωρίζουν ότι το "έχω οικογένεια και παιδιά" μπορεί να είναι πειστικό επιχείρημα για έναν οικοδόμο που χτίζει τη βίλα ενός διεφθαρμένου επιχειρηματία, αλλά δεν αθωώνει αυτούς από τους οποίους ο λαός περιμένει να μαθαίνει τι κρύβεται πίσω από τις θολές γραμμές...

Η ευθύνη Τσίπρα για τους Τραμπ και τους Σαλβίνι αυτού του κόσμου...

Οι Λε Πεν, οι Τραμπ και οι Σαλβίνι αυτού του κόσμου δεν έχουν προκύψει από παρθενογένεση. Είναι προϊόντα τής αποτυχίας όχι μόνο συστημικών επιλογών, αλλά κι αντισυστημικών που δεν κατάφεραν να σταθούν αντάξιες των λαϊκών προσδοκιών. Ο Αλ. Τσίπρας, επομένως, έχει δίκιο όταν καταγγέλλει την άνοδο του ακροδεξιού λαϊκισμού, της μισαλλοδοξίας και της πατριδοκαπηλίας στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Μόνο που ο ίδιος έχει τη δική του υποχρέωση να απολογηθεί γι' αυτό. Αν δεν είχε ηττηθεί το 2015 ο ίδιος, συμπαρασύροντας την Αριστερά μαζί του, σήμερα ενδεχομένως να μην ανησυχούσαμε για την ακροδεξιά στροφή απομονωτισμού τής Ευρώπης, αφού οι λαοί της δεν θα αναζητούσαν σωτήρες στους κάδους απορριμμάτων αν εκείνοι που τους πότισαν με ελπίδα είχαν αποδειχθεί αντάξιοι των ιστορικών περιστάσεων...

Στην κυβέρνηση και στο ΣΥΡΙΖΑ απαντούν μονότονα πως ο λαός αποφάσισε στις εκλογές τού Σεπτεμβρίου του 2015 για τη διαπραγμάτευση του πρώτου εξάμηνου της ίδιας χρονιάς. Κι όμως, ο Αλ. Τσίπρας αισθάνεται την ανάγκη- όπως συνέβη το Σάββατο από το Βερολίνο- να απολογείται ακόμα για εκείνη την περίοδο. Κι αυτό γιατί αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να κερδίσει και τις επόμενες εκλογές απειλώντας για την παλινόρθωση του παλιού κομματικού συστήματος. Οι ψηφοφόροι τον αντιμετωπίζουν πλέον κι εκείνον ως έναν συστημικό πολιτικό, με τα θετικά και τα αρνητικά που εμπεριέχει αυτή η παραδοχή...

Κι ο ίδιος, άλλωστε, ο Αλ. Τσίπρας περιφέρεται στα ευρωπαϊκά φόρα ως η μετανοήσασα Μαγδαλήνη που σε ρόλο Νέστορα συμβουλεύει τους Ευρωπαίους ηγέτες για το πώς θα αποφύγουν την πολιτική επανεμφάνιση του μεσοπόλεμου. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν θα διακινδυνεύσει σύγκρουσή του μαζί τους για το θέμα των συντάξεων, αφού πρώτιστος στόχος του είναι να θεμελιώσει πως αυτός είναι ο εκπρόσωπος της κεντροαριστεράς στην Ελλάδα, απομονώνοντας ακόμα περισσότερο το ημιθανές ΚΙΝΑΛ. Με λίγα λόγια, δεν είναι ο Τσίπρας που ριζοσπαστικοποιεί την Ευρώπη, αλλά η Ευρώπη που τον περιόρισε στα μίζερα, όταν δεν είναι και νεοφιλελεύθερα, μέτρα της...

Αλίμονο, αξία δεν έχει μόνο η συμμετοχή...

Το πολιτικώς ορθό στην πολιτικώς ορθή εποχή μας είναι να λες πως αξία σε έναν αγώνα, όπως ο Μαραθώνιος της Αθήνας, έχει από μόνη της η συμμετοχή, ανεξαρτήτως σε τι θέση τερματίζεις. Θα συμφωνήσω, μόνο όμως στην περίπτωση που όποιος συμμετέχει, έχει ξεπεράσει τα όριά του, στην πραγματικότητα έχει ανακαλύψει νέα και βάζει στόχο την επόμενη φορά να πατήσει μια ψηλότερη κορυφή. Δεν θα υπερασπιστώ, όμως, το χαβαλέ τής ήσσονος προσπάθειας, της λογικής "αντί να πάω σε μια καφετέρια θα πάρω τον καφέ μαζί μου και με μερικούς φίλους θα περπατήσω στην άδεια Αθήνα και θα βγάλω και μερικές σέλφι για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να μπορώ να διηγούμαι στους φίλους μου ανύπαρκτες εμπειρίες από κοινότοπα συναισθήματα"...

Φυσικά ο αθλητισμός δεν είναι παρά ένας αντικατοπτρισμός των δυνάμεων, αλλά και των παθογενειών ενός έθνους. Μήπως δεν είναι η ίδια αντίληψη του μεγαλύτερου δυνατού κέρδους με το μικρότερο δυνατό κόστος που μας σπρώχνει στα πρακτορεία τού ΟΠΑΠ κάθε φορά που κληρώνει ένα τζακ ποτ στο Τζόκερ; Κι όταν αυτή η νοοτροπία συνδυάζεται με τον άκρατο ατομικισμό τότε οι συνέπειες είναι παρόμοιες με αυτές που έζησε η Ελλάδα την τελευταία δεκαετία και που ετοιμάζεται να ζήσει, ενδεχομένως με ένα μικρό διάλειμμα, και τα επόμενα χρόνια...

Και στα δυσκολότερα χρόνια των μνημονίων έγραφα ότι η λύση στο δράμα δεν θα έρθει από πάνω, από την πολιτική εξουσία δηλαδή, αλλά από κάτω, από το λαό που θα αποφασίσει να επαναστατήσει κόντρα σε ό,τι αναγνωρίζει ότι τον καταστρέφει, αλλά ψάχνει δικαιολογίες για να μην το ανατρέπει. Η ελευθερία τής επιλογής- συστατικό στοιχείο μιας δημοκρατίας- είναι ωφέλιμη μόνο όταν την θέτουμε στην υπηρεσία και του κοινωνικού συνόλου. Σε διαφορετική περίπτωση μετατρέπεται σε δικαιολογία για να αναπαράγουμε τις αβελτηρίες μας και να βρίσκουμε αποκούμπι για τις αποτυχίες μας στις αποτυχίες των άλλων...

Αναδρομικά στους καραβανάδες, διαβατήρια σε αυτούς που μπορούν να αλλάξουν την Ελλάδα...

Όποιος πιστεύει ότι τα αναδρομικά που δίνονται κατά βάση στους ένστολους δεν έχουν καμία σχέση με τις επικείμενες εκλογές μάλλον δεν έχει ιδέα για το πώς λειτουργεί το πολιτικό παιχνίδι σε αυτήν τη χώρα. Είναι προφανές ότι ο Αλ. Τσίπρας δεν εμφανίστηκε στη γιορτή τής Πολεμικής Αεροπορίας και στη Βουλή μόνο για να τιμήσει τα θύματα- πιλότους ενός ακήρυχτου πόλεμου πάνω από το Αιγαίο, αλλά για να κερδίσει πολύτιμα ψηφαλάκια στη μάχη για να διατηρηθεί ως πολιτικός παίκτης. Γι' άλλη μια φορά, ωστόσο, οι κυβερνητικές προτεραιότητες, οι οποίες θα ήταν και της αντιπολίτευσης αν είχε την εξουσία, δεν συμβαδίζουν με το αναπτυξιακό πρότυπο που πρέπει να ακολουθήσουμε για να μην ξαναζήσουμε την περιπέτεια των μνημονίων...

Οι πιλότοι μας είναι παλικάρια, καμία αντίρρηση ως προς αυτό. Όποιος, όμως, έχει υπηρετήσει στον ελληνικό στρατό γνωρίζει ότι δεν είναι οι αεροπόροι μας ο μέσος όρος των στρατιωτικών. Στην καλύτερη περίπτωση είναι καλά παιδιά που τρούπωσαν για ένα γερό χαρτζιλίκι και στη χειρότερη αγράμματοι, συμπλεγματικοί καραβανάδες που εκμεταλλεύονται την ελεεινή τους εξουσία για να διοχετεύουν τα κόμπλεξ τους σε αμούστακους νέους.

Είναι αυτοί, επομένως, η προτεραιότητα που πρέπει να δοθεί στην επανόρθωση μνημονιακών αδικιών, αν υποθέσουμε πως υπάρχει αδικία στην περίπτωση των καραβανάδων; Μάλλον όχι, αφού οι περισσότεροι δεν θα μπορέσουν να υπερασπιστούν ούτε καν την τιμή τους σε περίπτωση πόλεμου...

Το "brain drain" δεν πρόκειται να σταματήσει όσο οι ταλαντούχοι νέοι μας λαμβάνουν το μήνυμα πως η αξιοκρατία και η κοινωνική δικαιοσύνη παραμένουν κούφια λόγια σε αυτόν τον τόπο, πως σε θέσεις ευθύνης προσλαμβάνονται μόνο τα κομματόσκυλα ή πως τα αναδρομικά δίνονται κατά βάση σε αργόσχολους. "Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή", αλλά κι αλλαγή τής νοοτροπίας που μας οδήγησε στα μνημόνια. Μόνο αυτό, ωστόσο, δεν συμβαίνει σήμερα, αφού η δημοκρατία τής συναλλαγής ζει και βασιλεύει και την Ελλάδα δυναστεύει...