"Πολεμήσαμε γενναία, είμαι ευτυχισμένη"...

"Πολεμήσαμε γενναία, είμαι ευτυχισμένη". Αυτές είναι οι τελευταίες κουβέντες τού χαρακτήρα που υποδύεται η Μαριόν Κοτιγιάρ στην εξαιρετική ταινία "Δύο Ημέρες, Μία Νύχτα" των αδερφών Νταρντέν. Πρόκειται για την ιστορία μιας γυναίκας που υποφέρει από κατάθλιψη, αλλά προσπαθεί να πείσει τους συναδέλφους της να θυσιάσουν το μπόνους τους προκειμένου η ίδια να μη χάσει τη δουλειά της. Σε αυτήν την ιστορία δεν υπάρχουν ήρωες ή προδότες, μόνο η εργατική τάξη που δεν θα πάει ποτέ στον παράδεισο όσο βάζει πάνω από όλα το ατομικό συμφέρον αντί να συνασπίζεται για να πετά στην θάλασσα τα αδίστακτα αφεντικά. Στο τέλος η πρωταγωνίστρια καταφέρνει να πείσει τους μισούς συναδέλφους της να τη στηρίξουν, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Κι όταν το αφεντικό φοβάται πως αυτή η διάσπαση των εργαζομένων του θα κάνει και στον ίδιο κακό τής προτείνει να περιμένει μέχρι να μην ανανεώσει μερικούς μήνες αργότερα τη σύμβαση εργασίας ενός από αυτούς. Μόνο που εκείνη ακολουθεί τον έντιμο δρόμο, έχοντας αποκτήσει μέσα από τη διεργασία ζύμωσης με τους συναδέλφους της την ταξική συνείδηση που δεν είχε όταν μπήκε στη διαδικασία να τους "ψήσει" για να σώσει το τομάρι της. Αρνείται κι αποχωρεί με ένα γνήσιο χαμόγελο στα χείλη, αυτό που συνοδεύει τους ανθρώπους που τοποθετούν την αξιοπρέπειά τους πάνω ακόμα κι από την αυταπάτη πως η επιβίωση των ίδιων ή και των πολύ στενών συγγενικών τους προσώπων θα έρθει μόνο μέσα από την πλήρη υποδούλωσή τους...

Φυσικά η συγκεκριμένη ιστορία δεν είναι επιστημονικής φαντασίας. Ολοι μας λίγο πολύ έχουμε βρεθεί σε παρόμοιες καταστάσεις κι αρκετοί ανάμεσά μας, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται ο γράφων, δεν έχουμε πάρει πάντοτε τις αποφάσεις που ταιριάζουν σε ελεύθερα όντα παρά μόνο σε ακατέργαστους σκλάβους. Πολλοί, για παράδειγμα, φοβούνται πως αν διεκδικήσουν δυναμικότερα τα δικαιώματά τους απέναντι σε μια εργοδοσία που τους κακοπληρώνει ή δεν τους πληρώνει καν θα χάσουν κι αυτά που...δεν έχουν. Ενα, μάλιστα, από τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν δεν είναι άλλο από το ότι είμαστε αναλώσιμοι κι αν στραφούμε εναντίον των αφεντικών μας αυτά θα μας αντικαταστήσουν στο λεπτό. Η "λογική" τους με ξεπερνά γιατί, κατά πρώτον, μαρτυρά ανθρώπους με τόσο χαμηλή αυτοεκτίμηση που πιστεύουν ότι μπορεί να αναπληρωθεί το κενό τους με τον πρώτο τυχόντα και, κατά δεύτερο, δείχνει μια αθέλητη προστασία σε εκείνους που θα πάρουν τις θέσεις τους κι όχι στον εαυτό τους. Αν κακοπληρώνεσαι ή δεν πληρώνεσαι ούτως ή άλλως δεν έχεις να χάσεις τίποτα παρά μόνο την ψευδαίσθηση της ελπίδας πως αυτό κάποια ημέρα θα συμβεί. Γι' αυτό και στην ουσία δεν βοηθάς τον εαυτούλη σου, απλώς γλιτώνεις από τις δικές σου περιπέτειες αυτούς που θα θελήσουν να μπουν στα παπούτσια σου για να βρουν μια "δουλίτσα". Σαν να λέμε, δηλαδή, μαστουρωμένη εργατική αλληλεγγύη...

Την ώρα που ο "Μπράουν, ο Φίσερ κι ο Κραφτ ξανάσμιξαν πάλι και φτιάξανε τραστ", ο "Πέτρος, ο Γιόχαν κι ο Φραντς" δεν μπαίνουν καν στη διαδικασία να αγωνιστούν για καλύτερες ημέρες. Εχουν συμβιβαστεί με μια ήττα την οποία υπέστησαν στα χαρτιά αφού δεν βρήκαν το κουράγιο ούτε καν να κατεβούν στον αγωνιστικό χώρο. Εχουμε φτάσει σε τέτοιο σημείο μιθριδατισμού που αντί να εξεγείρονται και οι πέτρες με την τοποθέτηση Λοβέρδου πως οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί δεν θα παίρνουν χρήματα για αμοιβή αλλά θα μοριοδοτούνται για να μη διοριστούν ποτέ, σαν τους φανατικούς χριστιανούς που αυτομαστιγώνονται για να κερδίσουν τη βασιλεία των ουρανών, απλώς δυσανασχετούμε και συνεχίζουμε να σκάβουμε το λάκκο μας σκυφτοί, δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι. Αντί να συνειδητοποιούμε ότι τα διάφορα "stage" παλιότερα και "voucher" σήμερα μονιμοποιούν ένα καθεστώς εργασιακού μεσαίωνα, τρέχουμε να σφίξουμε το χέρι τού βουλευτή που μας έκανε την "τιμή" να μας "χώσει" σε ένα τέτοιο πρόγραμμα...

Αλίμονο, δεν κατηγορώ εκείνους που έχουν ενταχθεί σε τέτοια προγράμματα. Κι εγώ θα το έκανα αν δεν μπορούσα να επιβιώσω αλλιώς. Στενοχωριέμαι, ωστόσο, όταν βλέπω ανθρώπους να μην κάνουν τίποτα άλλο πιο δημιουργικό στη ζωή τους από το να αναζητούν τέτοιες "ευκαιρίες" και να αισθάνονται ευτυχισμένοι όταν αυτές τους δίνονται σε αυτήν τη μορφή ή με ένα γλίσχρο επίδομα ανεργίας, κοινωνικό μέρισμα, ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα ή όπως αλλιώς ονομάζεται η καπιταλιστική παρηγοριά στον άρρωστο προλετάριο. Ας έχουμε στο μυαλό μας το χαμόγελο της Μαριόν Κοτιγιάρ στο φινάλε τής ταινίας για να καταλάβουμε επιτέλους ότι η ευτυχία δεν βρίσκεται στο μισθουλάκο αλλά στο συνεχή, ακούραστο, δύσκολο, επώδυνο μα τόσο όμορφο αγώνα για κοινωνική δικαιοσύνη...