Το μεγαλύτερο έγκλημα Ανδρέα; Έκανε λιγότερα από όσα μπορούσε...

Ένας από τους μύθους με τους οποίους έχει «ποτίσει» αυτό το έθνος η δεξιά δεν είναι άλλος από το ότι η κομματοκρατία ξεκινά από το 1981, με το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου. Πριν από αυτόν η Ελλάδα δεν γνώριζε τι σημαίνει ρουσφέτι-μολονότι ακόμα και η λέξη ανάγεται στην εποχή της τουρκοκρατίας- ή κομματικό κράτος, αφού όλοι διορίζονταν με την αξία τους εκτός αν ήταν, για παράδειγμα, κομμουνιστές ή συνοδοιπόροι τους οπότε ανοίγονταν γι’ αυτά τα μιάσματα «θέσεις εργασίας» στις φυλακές και στα ξερονήσια. Προφανώς και η αναξιοκρατία ήταν παθογένεια που προϋπήρξε του παπανδρεϊκού ΠΑΣΟΚ, η οποία άλλωστε δεν πέθανε με τον θάνατο του ιδρυτή του, πριν 20 ακριβώς χρόνια…

Χρησιμοποιώ το παραπάνω ως χαρακτηριστικό παράδειγμα όχι για να ηρωοποιήσω τον Ανδρέα στη λογική του «κι εσείς βασανίζατε τους μαύρους», αλλά για να αποδείξω, αν αυτό είναι το ζητούμενο, πως η μεγάλη ιστορική ευθύνη του αναμφισβήτητα χαρισματικού αυτού ηγέτη δεν είναι τόσο αυτά που έπραξε όσο εκείνα που θα μπορούσε να είχε κάνει χάρη στο συνδυασμό μεγαλοφυΐας και κοινωνικής ευαισθησίας που διέθετε, αλλά τα οποία δεν έπραξε. Ναι μεν, για παράδειγμα, έδωσε υπόσταση σε εκείνους που μέχρι τότε βρίσκονταν στο περιθώριο, αλλά και σε εκείνους που η μόνη τους περγαμηνή ήταν η ένταξή τους σε κάποια τοπική οργάνωση του Κινήματος…

Στο πλαίσιο της Αλλαγής, της εθνικής ανεξαρτησίας, της λαϊκής κυριαρχίας και της κοινωνικής απελευθέρωσης επέτρεψε σε σαπρόφυτα να προσκολληθούν πάνω του προκειμένου να έχει το κεφάλι του ήσυχο και να διαιωνίσει την εξουσία του. Κι ανεξαρτήτως αν κι ο ίδιος δεν ήταν ο πλέον έντιμος ή ο λιγότερο ψεύτης ή διπολικός άνθρωπος του κόσμου-ο μακαρίτης έβαλε κι αυτός το χεράκι του στο μέλι, ενώ και η σχέση του με την αλήθεια δεν ήταν πάντοτε αδελφική- έδωσε ωστόσο το δικαίωμα στους ηθικούς ηττημένους της μεταπολεμικής Ελλάδας να βγουν από το χρονοντούλαπο της Ιστορίας στο οποίο ο ίδιος τους είχε βάλει…

Ο Ανδρέας κέρδισε την υστεροφημία του μολονότι δεν τη διεκδίκησε κι αυτό επειδή, όπως είχε πει κι ο Αντώνης Λιβάνης, «αγαπήθηκε από το λαό γιατί εκείνος τον αγάπησε πρώτος». Γι’ αυτό και τα 20 χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από τον θάνατό του έχουν γίνει πάμπολλες ιστορικές υποθέσεις για το τι θα έκανε ο Ανδρέας στην τάδε ή στη δείνα περίπτωση. Θα επέτρεπε το όργιο της διαπλοκής στα χρόνια του αρχιερέα της; Θα κυβερνούσε στον αυτόματο πιλότο, όπως επί του τουρίστα της Ραφήνας; Θα μας είχε βάλει στα μνημόνια, όπως ο γιος του;…

Τα ερωτήματα είναι προφανώς ρητορικά κι ο καθένας απαντά αναλόγως της εκτίμησης που έχει στον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ. Ακόμα και οι εχθροί του, ωστόσο, αναγνωρίζουν στον Ανδρέα το ξεχωριστό ταλέντο που διακρίνει τους σπουδαίους από τους μέτριους, τους νιτσεϊκούς χαρακτήρες από τους μικροαστούς, τη σπανιότητα από την κοινοτοπία. Αυτή την ιστορική παρακαταθήκη διεκδικούν σήμερα τα απανταχού «ορφανά» του, επιβεβαιώνοντας άθελά τους τη διαχρονική ρήση του Όσκαρ Γουάιλντ πως η αγνότερη μορφή κολακείας είναι η μίμηση…