"Η καρδιά μου είναι πιο κοντά στους άγριους άρρωστους με τα φτερά, στους μεγάλους απεριόριστους τρελούς"...

Ο "Κύκλος των Χαμένων Ποιητών" σημάδεψε τη δική μου γενιά. Ο χαρακτήρας τού καθηγητή Τζον Κίτινγκ, τον οποίο τόσο συγκινητικά είχε ερμηνεύσει ο Ρόμπιν Γουίλιαμς, αποτελεί διαχρονικό πρότυπο του ελεύθερα σκεπτόμενου ανθρώπου, ο οποίος αδυνατεί να ακολουθεί νόρμες και να κοιτά τον κόσμο με τα μάτια των άλλων κι όχι με τα δικά του. Δεν ήταν παρά μια πιο "πολιτισμένη" εκδοχή μιας ακόμα μυθικής κινηματογραφικής φιγούρας, του Ράνταλ Μακ Μέρφι στη "Φωλιά του Κούκου", όπως τον υποδύθηκε ένας άλλος γίγαντας της υποκριτικής, ο Τζακ Νίκολσον. Αν όλοι οι δάσκαλοι κι όλοι οι τρελοί αυτού του κόσμου ήταν όπως ο Τζον Κίτινγκ κι ο Ράνταλ Μακ Μέρφι τα προβλήματά μας θα ήταν πολύ λιγότερα, αφού θα είχαμε κατανοήσει ότι στη ζωή έχουν σημαντικότερη αξία οι ερωτήσεις που της θέτεις κι όχι οι απαντήσεις που της δίνεις. Δυστυχώς, χαρακτήρες όπως οι πρωταγωνιστές τού "Κύκλου των Χαμένων Ποιητών" και της "Φωλιάς του Κούκου" δύσκολα δραπετεύουν από τη μεγάλη οθόνη για να γίνουν "γείτονές" μας στη φαρσοκωμωδία τής καθημερινότητάς μας.

Κι όταν ακόμα τα καταφέρνουν να γίνουν κάτι περισσότερο από ήρωες μυθοπλασίας, εμείς που κλάψαμε μαζί τους για το δράμα που πέρασαν στην τέχνη τους είμαστε οι πρώτοι που θα τους ρίξουμε το ανάθεμα αν αποκτήσουν σάρκα κι οστά στον "πραγματικό" κόσμο. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, αν σας έλεγε το παιδί σας πως ο καθηγητής του ανεβαίνει στα θρανία και ζητά από εκείνο και τους συμμαθητές του να αδράξουν την ημέρα. Θα ζητούσατε την παραδειγματική τιμωρία του από το διευθυντή του. Αναλογιστείτε, επίσης, αν βλέπατε κάποιον να προσπαθεί να σηκώσει ένα λέβητα προκειμένου να το σκάσει για να δει έναν αγώνα ποδοσφαίρου και στο τέλος να σας έλεγε, ηττημένος αλλά όχι απογοητευμένος, "τουλάχιστον προσπάθησα, έτσι δεν είναι"; Θα ήσασταν οι πρώτοι που θα του περνούσατε το ζουρλομανδύα...


"Αγάπησα τους ζωντανούς ανθρώπους, όμως η καρδιά μου ήταν πιο κοντά στους άγριους άρρωστους με τα φτερά, στους μεγάλους απεριόριστους τρελούς", γράφει ο Μίλτος Σαχτούρης, αποτυπώνοντας την αιώνια αγωνία να καλύψουμε το κενό που χωρίζει το τετριμμένο από το σπουδαίο. Και για να το πετύχουμε απλούστατα δεν υπάρχει χρόνος για κατάθλιψη, αυτή την ασθένεια των καλομαθημένων. Οι γονείς και οι παππούδες μας δεν είχαν την πολυτέλεια να κοιμούνται όλη την ημέρα για να καταπολεμούν το άγχος τής επιβίωσης. Επρεπε να παίρνουν μαζί τους την πέτρα στο μεροκάματο και να τη στύβουν για να μπορούν να τα βγάζουν πέρα οι ίδιοι και τα παιδιά τους. Κι όταν η στενοχώρια τούς βάραινε πολύ τους ώμους μαζεύονταν παρέες σε σπίτια ή καπηλειά και τραγουδούσαν τον πόνο τους, χόρευαν την θλίψη τους, έπιαναν το Χάρο από το γιακά και του ψιθύριζαν "πέρνα μια άλλη ημέρα, σήμερα είσαι πολύ αδύναμος για να με νικήσεις". Μπορεί να μην είχαν ψυχοθεραπευτές, κλινικούς ψυχολόγους, πυρηνικούς φυσικούς στους οποίους να απευθύνονται για να διεκτραγωδούν τους καημούς τους, αλλά είχαν καρδιακούς φίλους που τους συμπαραστέκονταν στις δυσκολίες. Δεν διέθεταν διαδίκτυο για να εντοπίζουν τα συμπτώματα της δυστυχίας τους, ωστόσο έβγαιναν στο μπαλκόνι τους, θωρούσαν τον ήλιο κι αυτό τους ήταν αρκετό για να παίρνουν δύναμη για να συνεχίζουν τον ανήφορο...

Στην πορεία, όμως, περιπλέξαμε την ύπαρξη, ανεβάσαμε στο βάθρο ακατάληπτους ποιητές και λοιδορήσαμε τον καζαντζακικό Ζορμπά. Υποταχθήκαμε στην ηγεμονία πνευματικών ανθρώπων που έδεναν με ναυτικούς κόμπους τις λέξεις για να φαίνονται οι ίδιοι σοφότεροι από τον απλό άνθρωπο, που με ένα ζεϊμπέκικο βγάζει τη γλώσσα στον θάνατο και με ένα ποτήρι κρασί καταπίνει χίλιες στενοχώριες. Φτιάξαμε σοδειά απόφοιτων πανεπιστημίων-εξπέρ στο στρουκτουραλισμό και στο συμπεριφορισμό αλλά ανίδεων όσον αφορά τις προϋποθέσεις που οδηγούν στην ευτυχία. Θεωρητικοποιήσαμε το βίο σε τέτοιο βαθμό που τον ξεζουμίσαμε από τις βιταμίνες του. Φιλοσοφήσαμε τόσο εξαντλητικά την ύπαρξη που στο τέλος της στερήσαμε κάθε νόημα. Αγιοποιήσαμε ό,τι δεν καταλαβαίνουμε για να απορρίψουμε ό,τι μας δίνει χαρά. Δεν μου αρέσουν οι άνθρωποι που δεν σκέφτονται, που παρασύρονται σαν φύλλα ποταμιού από τη δίνη τής Ιστορίας. Πλήττω, ωστόσο, και στη συντροφιά εκείνων που μπορούν να αναλύουν επί ώρες αν η κότα έκανε το αβγό ή το αβγό την κότα. Δεν έχει καμιά σημασία πνευματικοί μου "τιτάνες" ποιός είναι ο γεννήτορας, μου αρκεί τα αβγουλάκια να φτιάχνουν νόστιμη ομελέτα...