Ξέρετε ποιος είναι πραγματικά σπουδαίος σε οποιοδήποτε τομέα; Εκείνος που το έργο που αφήνει πίσω του μπορεί να επιβιώσει και χωρίς τη δική του φυσική παρουσία. Στην πολιτική, για παράδειγμα, είναι αυτός που κληροδοτεί θεσμούς, νόμους και, κυρίως, νοοτροπία η επιβίωση των οποίων δεν εξαρτώνται από τον ίδιο, αφού έχουν γίνει κτήμα τού λαού, ο οποίος δεν είναι διατεθειμένος να θυσιάσει ευεργετήματα που του δόθηκαν μόνο και μόνο γιατί εκείνοι που διαδέχθηκαν τους ευεργέτες του είχαν αντίθετη άποψη. Για όλα αυτά και για πολλά παραπάνω αποτελεί συστατικό στοιχείο μιας υγιούς δημοκρατίας η διάκριση των εξουσιών και η μη υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων σε ένα και μόνο πρόσωπο, όσο χαρισματικός κι αν είναι αυτός που ασκεί την εξουσία σε μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο...
Για του λόγου το αληθές ας ξεχάσουμε για λίγο την Τουρκία τού Ρ. Τ. Ερντογάν κι ας γυρίσουμε στη δεκαετία τού '30, όταν ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Φράνκλιν Ρούζβελτ,- πολύ λιγότερο αυταρχικός από τον Τούρκο πρόεδρο κι επικίνδυνος για την παγκόσμια ειρήνη- απαίτησε από το Κογκρέσο την αύξηση των αρμοδιοτήτων του προκειμένου να παρακάμψει το εχθρικό προς αυτόν όσο και συντηρητικό Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας του. Οι γερουσιαστές και οι βουλευτές απέρριψαν το αίτημά του- μολονότι η πλειοψηφία ήταν Δημοκρατικοί, όπως κι ο πρόεδρος- ακριβώς γιατί αντιλήφθηκαν ότι όσο προοδευτικός, ανοιχτόμυαλος κι οραματιστής κι αν είναι κάποιος ηγέτης δεν είναι δυνατό να παρακάμπτει θεσμούς αντλώντας υπερεξουσίες που μπορούν να καταστήσουν επικίνδυνο όχι μόνο τον διάδοχό του αλλά κι αυτόν τον ίδιο, αν υποθέσουμε σωστά πως η εξουσία διαφθείρει και τους καλύτερους ανάμεσά μας...
Σε αυτό το πλαίσιο, όσοι καταγγέλλουν- και καλά κάνουν- τη ροπή τής Τουρκίας προς τον απολυταρχισμό θα έπρεπε να κάνουν το ίδιο και για μια σειρά άλλων καθεστώτων με την αυτή "α λα καρτ" αντίληψη για τη δημοκρατία. Αν ο Ρ. Τ. Ερντογάν είναι τύραννος γιατί να μην θεωρείται το ίδιο, για παράδειγμα, κι ο Βλ. Πούτιν του οποίου οι πολιτικοί αντίπαλοι δολοφονούνται "μυστηριωδώς" ο ένας μετά από τον άλλο; Όσο λαοπρόβλητος, άλλωστε, είναι ο πρόεδρος της Ρωσίας άλλο τόσο είναι κι ο Τούρκος ομόλογός του...
Κι αν ακόμα δεχθούμε ότι η νίκη Ερντογάν στο δημοψήφισμα ήταν οριακή ή ότι στηρίχθηκε στη βία και στη νοθεία, οφείλουμε επίσης να αναγνωρίσουμε ότι κάποιος που ύστερα από 15 χρόνια στην εξουσία και ύστερα από αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις κατορθώνει ακόμα να συγκεντρώνει στο πλευρό του ευρύ κομμάτι τού πληθυσμού αν μη τι άλλο διαθέτει μεγαλύτερη λαϊκή νομιμοποίηση από ηγέτες που δεν εκλέχθηκαν καν από το λαό- βλ. Γ. Ντάισελμπλουμ- ή μόνο από μερικές εκατοντάδες ευρωβουλευτές, όπως ο Ζ. Κ. Γιούνκερ, ή δίχως να έχουν συγκεντρώσει την πλειοψηφία σε απόλυτους αριθμούς, όπως ο Ντ. Τραμπ. Για να μην μιλήσουμε για την Ελλάδα, όπου αν μείνει κάποιος πρωθυπουργός επί τρία συναπτά έτη θα πιστέψουμε ότι κυβερνά μια ζωή ολόκληρη. Καλά κάνουν, επομένως, η Ευρώπη και οι ΗΠΑ και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις εξελίξεις στη γείτονα, αλλά θα έκαναν ακόμα καλύτερα αν φρόντιζαν να αυξήσουν τη λαϊκή νομιμοποίηση και των δικών τους ηγετών και των αποφάσεών τους...
Για του λόγου το αληθές ας ξεχάσουμε για λίγο την Τουρκία τού Ρ. Τ. Ερντογάν κι ας γυρίσουμε στη δεκαετία τού '30, όταν ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Φράνκλιν Ρούζβελτ,- πολύ λιγότερο αυταρχικός από τον Τούρκο πρόεδρο κι επικίνδυνος για την παγκόσμια ειρήνη- απαίτησε από το Κογκρέσο την αύξηση των αρμοδιοτήτων του προκειμένου να παρακάμψει το εχθρικό προς αυτόν όσο και συντηρητικό Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας του. Οι γερουσιαστές και οι βουλευτές απέρριψαν το αίτημά του- μολονότι η πλειοψηφία ήταν Δημοκρατικοί, όπως κι ο πρόεδρος- ακριβώς γιατί αντιλήφθηκαν ότι όσο προοδευτικός, ανοιχτόμυαλος κι οραματιστής κι αν είναι κάποιος ηγέτης δεν είναι δυνατό να παρακάμπτει θεσμούς αντλώντας υπερεξουσίες που μπορούν να καταστήσουν επικίνδυνο όχι μόνο τον διάδοχό του αλλά κι αυτόν τον ίδιο, αν υποθέσουμε σωστά πως η εξουσία διαφθείρει και τους καλύτερους ανάμεσά μας...
Σε αυτό το πλαίσιο, όσοι καταγγέλλουν- και καλά κάνουν- τη ροπή τής Τουρκίας προς τον απολυταρχισμό θα έπρεπε να κάνουν το ίδιο και για μια σειρά άλλων καθεστώτων με την αυτή "α λα καρτ" αντίληψη για τη δημοκρατία. Αν ο Ρ. Τ. Ερντογάν είναι τύραννος γιατί να μην θεωρείται το ίδιο, για παράδειγμα, κι ο Βλ. Πούτιν του οποίου οι πολιτικοί αντίπαλοι δολοφονούνται "μυστηριωδώς" ο ένας μετά από τον άλλο; Όσο λαοπρόβλητος, άλλωστε, είναι ο πρόεδρος της Ρωσίας άλλο τόσο είναι κι ο Τούρκος ομόλογός του...
Κι αν ακόμα δεχθούμε ότι η νίκη Ερντογάν στο δημοψήφισμα ήταν οριακή ή ότι στηρίχθηκε στη βία και στη νοθεία, οφείλουμε επίσης να αναγνωρίσουμε ότι κάποιος που ύστερα από 15 χρόνια στην εξουσία και ύστερα από αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις κατορθώνει ακόμα να συγκεντρώνει στο πλευρό του ευρύ κομμάτι τού πληθυσμού αν μη τι άλλο διαθέτει μεγαλύτερη λαϊκή νομιμοποίηση από ηγέτες που δεν εκλέχθηκαν καν από το λαό- βλ. Γ. Ντάισελμπλουμ- ή μόνο από μερικές εκατοντάδες ευρωβουλευτές, όπως ο Ζ. Κ. Γιούνκερ, ή δίχως να έχουν συγκεντρώσει την πλειοψηφία σε απόλυτους αριθμούς, όπως ο Ντ. Τραμπ. Για να μην μιλήσουμε για την Ελλάδα, όπου αν μείνει κάποιος πρωθυπουργός επί τρία συναπτά έτη θα πιστέψουμε ότι κυβερνά μια ζωή ολόκληρη. Καλά κάνουν, επομένως, η Ευρώπη και οι ΗΠΑ και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις εξελίξεις στη γείτονα, αλλά θα έκαναν ακόμα καλύτερα αν φρόντιζαν να αυξήσουν τη λαϊκή νομιμοποίηση και των δικών τους ηγετών και των αποφάσεών τους...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου