Δίχως την περιέργεια ο άνθρωπος θα έμενε ακόμα στις σπηλιές. Σε αυτό το ένστικτο χρωστάμε την εξέλιξη του είδους και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στον πλανήτη μας. Γι' αυτό και είναι απολύτως φυσιολογικό και θεμιτό να θέλουμε να μάθουμε αν είμαστε μόνοι μας στο Σύμπαν ή αν έχουμε παρέα άλλα έμβια όντα, τα οποία πολύ πιθανόν να μη μοιάζουν με πράσινα ανθρωπάκια, όπως στις αμερικανικές "b movies" της δεκαετίας τού 1950 και τις κατοπινές τους εκδοχές, και ούτε να διαθέτουν αυξημένη νοημοσύνη (αν συμβαίνει κάτι τέτοιο, άλλωστε, γιατί να εντοπίσουμε εμείς πρώτοι τους εξωγήινους;), αλλά να είναι πάνω κάτω σαν εμάς...
Δεν διαθέτω τις επιστημονικές γνώσεις για να κρίνω κατά πόσο οι ανακοινώσεις στις οποίες προέβη η NASA αυτήν την εβδομάδα είναι πράγματι εντυπωσιακές ή περισσότερο επικοινωνιακής υφής. Αναρωτιέμαι, ωστόσο, πώς θα αντιμετωπίσουμε το ενδεχόμενο ως ανθρωπότητα να έρθουμε κάποια στιγμή πρόσωπο με πρόσωπο με εξωγήινους πολιτισμούς, είτε στο δικό μας γαλαξία είτε σε κάποιον άλλο. Θα είμαστε φιλικοί απέναντί τους ή θα αντιδράσουμε όπως οι διάφοροι τύποι αποικιοκρατών που ευδοκιμούν ακόμα και σήμερα καπηλευόμενοι τις έννοιες της πατρίδας, της ιδεολογίας, της θρησκείας ή της δημοκρατίας και της ελευθερίας; Γιατί αν είναι ο άνθρωπος να πατήσει το πόδι του στον Αρη για να επαναλάβει το πολεμικό άγος τής παρουσίας του στη Γη, καλύτερα να μην μάθουμε ποτέ αν υπάρχει ζωή στον Κόκκινο Πλανήτη...
Με όλα αυτά δεν εννοώ πως οι επιστήμονες οφείλουν να εγκαταλείψουν τη διαστημική τους εξερεύνηση. Η γνώση δεν μπορεί να είναι ποτέ εχθρός, παρά μόνο ο τρόπος που την αξιοποιούμε. Από την άλλη, ωστόσο, οι παγκόσμιες κυβερνήσεις πρέπει να δίνουν προτεραιότητα, όσο πεζό κι αν διαβάζεται, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των γήινων πάνω στη Γη. Ας δώσουμε, για παράδειγμα, επιτέλους ένα τέλος στο αιματοκύλισμα στη Συρία και ύστερα ας μετοικήσουμε στον Αρη για να διδάξουμε τον πολιτισμό μας στους εκεί ιθαγενείς. Ας αναδιανείμουμε με κοινωνική δικαιοσύνη τον παγκόσμιο πλούτο, ας δώσουμε ίσες ευκαιρίες σε όλους τους ανθρώπους να διάγουν μια ζωή με αξιοπρέπεια και μετά ας παραστήσουμε τα πρότυπα στους αρειανούς...
Οι έλληνες περνούμε πολύ δύσκολα την τελευταία πενταετία, αλλά αν σκεφτούμε πόσοι συνάνθρωποί μας στον υπόλοιπο γνωστό κόσμο βγάζουν την ημέρα χωρίς νερό και τροφή, τότε ενδεχομένως να αναθεωρήσουμε την ιδέα που έχουμε για την απόλυτη εξαθλίωση. Κι αυτό δεν το γράφω από μια μικροαστική αντίληψη του τύπου "να έχουμε το φαγάκι και το σπιτάκι μας κι όλα καλά είναι", αλλά για να καταδείξω ότι πριν κατακτήσουμε τον Αρη οφείλουμε να λύσουμε τις εκκρεμότητες στη Γη, είτε αυτές αφορούν τους κατοίκους της άμεσα είτε το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζούμε...
Πρόκειται για ευσεβή πόθο, αλλά πάντοτε είχα μια κρυφή ελπίδα πως όταν πεθαίνουμε, μετακομίζουμε απλώς σε έναν άλλο γαλαξία όπου ξανασυναντάμε δικούς μας ανθρώπους που έχουμε χάσει και κάπως έτσι συνεχίζεται η πορεία μας στο διηνεκές. Αντιλαμβάνομαι ότι κατά 99,99% αυτό δεν ισχύει κι ότι είναι, απλώς, εκδοχή τής μεταθανάτιας ζωής από έναν άθεο. Αρκεί, ωστόσο, και μόνο να συλλογιζόμαστε πως όχι μόνο η χρονική παρουσία μας στη Γη είναι ελάχιστη σε σύγκριση με το μέγεθος της Ιστορίας, αλλά κι ότι η αντίστοιχη χωρική δεν καταλαμβάνει παρά μόνο μια απειροελάχιστη έκταση στο Σύμπαν για να ξεκαβαλήσουμε από το καλάμι μας, να αποτινάξουμε την αλαζονεία και το ναρκισσισμό μας και να συνειδητοποιήσουμε τη θνητότητά μας, όχι ως δικαιολογία για να μένουμε απαθείς αλλά ως κίνητρο για να την υπερβαίνουμε τουλάχιστον με το πνεύμα μας...
Πόσο ισχυρός, για παράδειγμα, θα ήταν ο εκάστοτε πρόεδρος των ΗΠΑ αν γνωρίζαμε την ύπαρξη άλλων χιλιάδων ομολόγων του σε άλλους πλανήτες και γαλαξίες; Και πόσο, εν τέλει, δυνατός μπορεί να είναι κάποιος που έχει βέβαιη ημερομηνία λήξης; Ο Αρης δεν θα δώσει από μόνος του απαντήσεις σε όλα αυτά τα φιλοσοφικά ερωτήματα, η επιστήμη ωστόσο είναι πάντα μια καλή αφορμή για να αισθανόμαστε υπερήφανοι για το εύρος τής ανθρώπινης διάνοιας αλλά και για να συλλαμβάνουμε το πεπερασμένο της ύπαρξής μας. Και είναι ακριβώς αυτή η εύρεση της χρυσής ισορροπίας που μπορεί να φέρει την ευτυχία ως μόνιμη κατάσταση στο ανθρώπινο είδος κι όχι το χρήμα, η εξουσία ή η εφήμερη δόξα...
Δεν διαθέτω τις επιστημονικές γνώσεις για να κρίνω κατά πόσο οι ανακοινώσεις στις οποίες προέβη η NASA αυτήν την εβδομάδα είναι πράγματι εντυπωσιακές ή περισσότερο επικοινωνιακής υφής. Αναρωτιέμαι, ωστόσο, πώς θα αντιμετωπίσουμε το ενδεχόμενο ως ανθρωπότητα να έρθουμε κάποια στιγμή πρόσωπο με πρόσωπο με εξωγήινους πολιτισμούς, είτε στο δικό μας γαλαξία είτε σε κάποιον άλλο. Θα είμαστε φιλικοί απέναντί τους ή θα αντιδράσουμε όπως οι διάφοροι τύποι αποικιοκρατών που ευδοκιμούν ακόμα και σήμερα καπηλευόμενοι τις έννοιες της πατρίδας, της ιδεολογίας, της θρησκείας ή της δημοκρατίας και της ελευθερίας; Γιατί αν είναι ο άνθρωπος να πατήσει το πόδι του στον Αρη για να επαναλάβει το πολεμικό άγος τής παρουσίας του στη Γη, καλύτερα να μην μάθουμε ποτέ αν υπάρχει ζωή στον Κόκκινο Πλανήτη...
Με όλα αυτά δεν εννοώ πως οι επιστήμονες οφείλουν να εγκαταλείψουν τη διαστημική τους εξερεύνηση. Η γνώση δεν μπορεί να είναι ποτέ εχθρός, παρά μόνο ο τρόπος που την αξιοποιούμε. Από την άλλη, ωστόσο, οι παγκόσμιες κυβερνήσεις πρέπει να δίνουν προτεραιότητα, όσο πεζό κι αν διαβάζεται, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των γήινων πάνω στη Γη. Ας δώσουμε, για παράδειγμα, επιτέλους ένα τέλος στο αιματοκύλισμα στη Συρία και ύστερα ας μετοικήσουμε στον Αρη για να διδάξουμε τον πολιτισμό μας στους εκεί ιθαγενείς. Ας αναδιανείμουμε με κοινωνική δικαιοσύνη τον παγκόσμιο πλούτο, ας δώσουμε ίσες ευκαιρίες σε όλους τους ανθρώπους να διάγουν μια ζωή με αξιοπρέπεια και μετά ας παραστήσουμε τα πρότυπα στους αρειανούς...
Οι έλληνες περνούμε πολύ δύσκολα την τελευταία πενταετία, αλλά αν σκεφτούμε πόσοι συνάνθρωποί μας στον υπόλοιπο γνωστό κόσμο βγάζουν την ημέρα χωρίς νερό και τροφή, τότε ενδεχομένως να αναθεωρήσουμε την ιδέα που έχουμε για την απόλυτη εξαθλίωση. Κι αυτό δεν το γράφω από μια μικροαστική αντίληψη του τύπου "να έχουμε το φαγάκι και το σπιτάκι μας κι όλα καλά είναι", αλλά για να καταδείξω ότι πριν κατακτήσουμε τον Αρη οφείλουμε να λύσουμε τις εκκρεμότητες στη Γη, είτε αυτές αφορούν τους κατοίκους της άμεσα είτε το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζούμε...
Πρόκειται για ευσεβή πόθο, αλλά πάντοτε είχα μια κρυφή ελπίδα πως όταν πεθαίνουμε, μετακομίζουμε απλώς σε έναν άλλο γαλαξία όπου ξανασυναντάμε δικούς μας ανθρώπους που έχουμε χάσει και κάπως έτσι συνεχίζεται η πορεία μας στο διηνεκές. Αντιλαμβάνομαι ότι κατά 99,99% αυτό δεν ισχύει κι ότι είναι, απλώς, εκδοχή τής μεταθανάτιας ζωής από έναν άθεο. Αρκεί, ωστόσο, και μόνο να συλλογιζόμαστε πως όχι μόνο η χρονική παρουσία μας στη Γη είναι ελάχιστη σε σύγκριση με το μέγεθος της Ιστορίας, αλλά κι ότι η αντίστοιχη χωρική δεν καταλαμβάνει παρά μόνο μια απειροελάχιστη έκταση στο Σύμπαν για να ξεκαβαλήσουμε από το καλάμι μας, να αποτινάξουμε την αλαζονεία και το ναρκισσισμό μας και να συνειδητοποιήσουμε τη θνητότητά μας, όχι ως δικαιολογία για να μένουμε απαθείς αλλά ως κίνητρο για να την υπερβαίνουμε τουλάχιστον με το πνεύμα μας...
Πόσο ισχυρός, για παράδειγμα, θα ήταν ο εκάστοτε πρόεδρος των ΗΠΑ αν γνωρίζαμε την ύπαρξη άλλων χιλιάδων ομολόγων του σε άλλους πλανήτες και γαλαξίες; Και πόσο, εν τέλει, δυνατός μπορεί να είναι κάποιος που έχει βέβαιη ημερομηνία λήξης; Ο Αρης δεν θα δώσει από μόνος του απαντήσεις σε όλα αυτά τα φιλοσοφικά ερωτήματα, η επιστήμη ωστόσο είναι πάντα μια καλή αφορμή για να αισθανόμαστε υπερήφανοι για το εύρος τής ανθρώπινης διάνοιας αλλά και για να συλλαμβάνουμε το πεπερασμένο της ύπαρξής μας. Και είναι ακριβώς αυτή η εύρεση της χρυσής ισορροπίας που μπορεί να φέρει την ευτυχία ως μόνιμη κατάσταση στο ανθρώπινο είδος κι όχι το χρήμα, η εξουσία ή η εφήμερη δόξα...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου