Πριν μία δεκαετία περίπου είχα βρεθεί σε προσφυγικά στρατόπεδα Σύριων στο βορειοανατολικό Λίβανο. Όταν ρωτούσα τους πρόσφυγες αν θέλουν να πάνε στην Ευρώπη η απάντησή τους μπορεί να ξάφνιαζε κάποιον που ζει σε μια χώρα όπου ο κάθε είδους ξένος αντιμετωπίζεται ως εισβολέας: "μα, γιατί να πάμε εκεί; Η πατρίδα μας βρίσκεται εδώ κοντά, πίσω από τα βουνά"...
Κι αν δεν πιστεύετε τους Σύριους, διαβάστε για τους πρόσφυγες παππούδες σας από τη Μικρά Ασία, την Πόλη, τον Πόντο ή τα κατεχόμενα στην Κύπρο. Κανείς δεν θέλει να φεύγει από το σπίτι του με τη βία για να ζήσει σε σκηνές και δακτυλοδεικτούμενος...
Αν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες δεν εγκληματούν είναι αόρατοι για τις κοινωνίες μας. Τους εμφανίζουμε μόνο όταν αναζητάμε εναγωνίως αποδιοπομπαίους τράγους για τις δικές μας αποτυχίες ή όταν αναγκαζόμαστε από κάποια διεθνή έκθεση για τα push backs ή για τις συνθήκες κράτησής τους στα διάφορα στρατόπεδα που έχουμε βαφτίσει "camps" σαν να πρόκειται για προσκοπάκια που μαθαίνουν πώς να ανάβουν φωτιά με ξύλα. Λες και οι πρόσφυγες και οι μετανάστες χρεοκόπησαν τη χώρα κι έστειλαν συμπατριώτες μας στο εξωτερικό για να ζήσουν με αξιοπρέπεια. Λες κι εκείνοι καταπατούν το Σύνταγμα, τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τη δικαιοσύνη, κοινωνική και μη...
Η αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος δεν πρέπει να γίνει δίνοντας προτεραιότητα στην ενσωμάτωση των μεταναστών και των προσφύγων. Ούτε αμιγώς σε οικονομικά κίνητρα, όχι γιατί δεν είναι απαραίτητα αλλά γιατί οι λόγοι που τα ζευγάρια δεν κάνουν παιδιά είναι περισσότερο κοινωνικοί παρά χρηματικοί...
Από την άλλη, όμως, η χώρα χρειάζεται και χέρια, αν το ανθρωπιστικό κριτήριο μας φαίνεται ασήμαντο. Το να τα αποκλείουμε σαν να έχουμε μία τέτοια πολυτέλεια δεν θα μας βγάλει πουθενά. Τουλάχιστον όχι κάπου αλλού από την εξαφάνιση...